Verantwoordelijk voelen of verantwoordelijk zijn?

Reflecteren doe ik regelmatig. Waarom denk, voel of doe ik de dingen die ik doe? Of waarom niet? Zeker als ervaringsdeskundige en therapeut is het belangrijk me bewust te zijn in verband met mogelijke (tegen)overdracht. Terugkijkende op 2020 heb ik veel emoties ervaren die ik niet zo heel vaak voel: boosheid, frustratie en onmacht.

Waarom? Ik herken overeenkomsten tussen deze coronatijd en de tijd waarin ik in een huiselijk geweld situatie zat.

De belangrijkste overeenkomst is me verantwoordelijk voelen voor iemand anders. En grenzen die ongemerkt overschreden worden.

Toen ik huiselijk geweld meemaakte, ging dat ook geleidelijk. Wat ik hoorde:

‘Het is toch niet zo erg om dit of dat te doen voor mij?’

‘Je houdt toch van me?’

‘Je vertrouwt me toch wel?!’

‘Jij moet niet zelf denken.’

Ergens wist ik dat het niet klopte maar had er geen woorden/bewijs voor alleen een onderbuikgevoel en dus deed ik de dingen die van mij verwacht of gevraagd werden als echtgenote. Als hij boos of verdrietig was, zocht ik de oorzaak bij mezelf. Ik moest ervoor zorgen dat hij gelukkig was. Ik liet het gebeuren terwijl ik diep van binnen voelde dat het niet oké was. Ik zag niet dat het een vorm van manipulatie was. En zo ging het steeds een beetje verder....totdat ik niet meer mezelf was en niet meer wist wat ik zelf dacht of vond.

Dat is precies het gevoel wat ik het afgelopen jaar weer heb ervaren! Ik voel dat er dingen niet kloppen, maar uitspreken kan ik niet precies.

Dat maakt me nu dus boos, gefrustreerd en onmachtig. Vroeger liet ik het gebeuren omdat ik me er niet voldoende van bewust was wat er met mij gebeurde. Nu neem ik mijn gevoel serieus en stel mezelf de vraag of het klopt dat ik verantwoordelijk ben voor een ander. Toen voor de emotie van de ander en nu voor de gezondheid van een ander.

Er zit een verschil in je verantwoord voelen en verantwoordelijk zijn.

Tijdens het huiselijk geweld:

Ik durf nu wel te zeggen dat het geweld eenzijdig was en ondanks dat mijn ex het geweld pleegde, was ik zelf mede verantwoordelijk voor het in stand houden van het geweld. Ik heb mijn grenzen niet aangegeven waardoor het door kon gaan. Hij maakte mij soms ook wel verantwoordelijk voor het geweld zelf: als jij dit gewoon doet hoef ik niet boos te worden. Als je gewoon had gedaan wat ik zei, was er niks aan de hand.

Voor de situatie nu:

Ik word nu ook verantwoordelijk gemaakt voor de gezondheid van iemand anders. De boodschap die ik hoor, is: 'Als je maar gewoon doet wat de regering zegt, dan komt het wel goed.' 'Jij moet niet denken, dat doen wij wel.' 'Als jij je maar aan de regels houdt, dan wordt een ander niet ziek.'

Wat mij betreft klopt dat niet. Ik voel me weer verantwoordelijk voor iets wat ik niet ben! Of in ieder geval, in beperkte mate.

Wat is dan wél mijn verantwoordelijkheid?

Mijn verantwoordelijkheid in het leven is o.a:

• zo gezond mogelijk te leven, zo goed mogelijk voor mijn lichaam te zorgen.
• Mij zo goed en breed mogelijk te (laten) informeren over alles wat mij aangaat.
• Als ik ziek ben, blijf ik bij anderen uit de buurt.
• Als ik de weg op ga, ga ik niet rijden onder invloed.
• Mijn werk zo goed mogelijk doen door opleidingen te blijven volgen, cliënten goede vragen te stellen, ze weer bewust te maken van keuzes, te helpen ontwarren van gedachtes waar ze in vast zitten.
• Zorgen voor minderjarige kinderen. De jongste is 19 dus inmiddels heeft hij ook zijn eigen keuzes te maken en heb ik de taak dit steeds iets meer los te laten en aan hem te laten.

Ik zal zeker niet alles goed doen, wat wél onder mijn verantwoordelijkheid valt, maar daar ben ik op aan te spreken.

In ben niet verantwoordelijk:

• voor wat clienten doen met wat ze geleerd hebben in de praktijkruimte. Dat is hun verantwoordelijkheid of keuze.
• Ik ben ook niet verantwoordelijk voor de gezondheid van andere mensen. Anderen zijn ook niet verantwoordelijk voor mijn gezondheid. Dat kan ook niet. Als iemand zichzelf wil beschermen met een vaccin, helemaal prima. Maar verplicht mij niet om dat te doen want ik geloof in iets anders. Ik geloof in mijn lichaam en mijn immuunsysteem en geloof dat we een virus niet kunnen controleren. Natuurlijk kan ik toch ook ziek worden. Dat risico neem ik. Net zoals dat ik straks in de auto stap. Dan neem ik ook een risico. Iemand anders neemt het risico op bijwerkingen op korte of lange termijn van het vaccin. Als dat anders uitpakt dan gedacht, zeg ik ook niet: eigen schuld, je hoeft niet op zorg te rekenen want dan had je het maar niet moeten doen.

Gedeeltelijke verantwoordelijkheid:

Bij clienten of gezinnen waar geweld speelt, kan ik tot bepaalde hoogte iets betekenen. Maar ik kan de situatie niet oplossen. Het is een gedeeltelijke verantwoordelijkheid. Ik moet mijn ding doen, maar de mensen waar het om gaat, de clienten, moeten óók iets doen. Anders werkt het niet. Ik kan dat niet alleen dragen. Ook niet samen met een hele batterij hulpverleners eromheen. Het is een gedeeltelijke verantwoordelijkheid.

Zo kun je elkaar wel versterken.

Als we nou zorgen dat we allemaal onze eigen verantwoordelijkheid kennen en nemen. Dan kunnen we elkaar versterken. Dan kunnen we voorbij de dualiteit en polariteit en komen we bij heelheid.

Alles doet ertoe. Iedereen is belangrijk.

Gelukkig waren er ook hele mooie gevoelens! De geboorte van mijn kleindochter heeft voor heel veel blijdschap en liefde gezorgd. En die liefde blijf ik graag voeden. En dan heb ik het niet alleen over de liefde van de ene naar de andere mens, maar over liefde als zijns-toestand. Het universele liefdesgevoel vanuit mijn hart voor mens, dier, de natuur, de wereld.

Ik hoop dat ik mijn verantwoordelijkheid zoveel mogelijk kan nemen en los kan laten wat niet bij mij hoort.

Hele fijne jaarwisseling en tot in 2021!

Thu, 31 December