Hoe behandel ik trauma gerelateerde klachten?
Zelf stel ik geen diagnoses, maar ik merk wel dat veel mensen die mij mij komen, vaak klachten hebben die te herleiden zijn aan een vorm van trauma. Trauma betekent letterlijk wond. Een psychische wond. Het kan soms heel duidelijk zijn door bijvoorbeeld een herinnering aan een eenmalige traumatische gebeurtenis, waardoor je nu ergens angstig voor bent. Dat is vaak goed te behandelen met EMDR. Het kan een auto-ongeluk zijn waardoor je niet meer durft te rijden, een zware bevalling waardoor je niet nog een keer zwanger durft te raken of bijvoorbeeld een vorm van geweld, zoals een overval of aanrading op straat.
Ook kan een trauma dieper liggen en minder herkenbaar zijn. Het kunnen meerdere gebeurtenissen zijn die op zichzelf niet als traumatisch ervaren hoeven te worden. Vanuit je jeugd en opvoeding kan het dat je door omstandigheden mentaal en/of emotioneel niet hebt gekregen wat je nodig had. Bijvoorbeeld als je als kind alleen gewaardeerd werd wanneer je aan bepaalde voorwaarden voldeed. Zoals bijvoorbeeld je moeder goed helpen. Als je dat deed, werd je gezien en gewaardeerd. Of je kon je ouders goed afleiden door grapjes te maken wanneer zij ruzie maakten. Of je moest je juist zoveel mogelijk onzichtbaar maken en afzijdig houden, want anders liep je de kans dat je vader of moeder boos op je werd. Misschien moest je je wel stoerder voordoen dan je was omdat je anders uitgelachen of gepest werd.
Er zijn dus allerlei oorzaken waardoor je je op een bepaalde manier bent gaan gedragen. Een automische reactie, ook wel een overlevingsmechanisme genoemd. Als kind kon je niet anders. Je had geen keuze. Het is eigenlijk ook een briljante manier van je hersenen om met pijn om te gaan, want die wil voorkomen dat het weer gebeurt. De manier die je toen ontwikkelde om met de pijn of je onvermogen om het te veranderen om te gaan, was toen helpend. Misschien zit het nu juist in de weg omdat het je beperkt.
Soms kun je die strategie een leven lang volhouden maar vaak krijg je er op een bepaald moment last van. De voordelen wegen niet meer op tegen de nadelen. Je blijft andere mensen bijvoorbeeld helpen maar vergeet dan jezelf, je hebt steeds het gevoel jezelf te moeten bewijzen en je raakt uitgeput, je blijft overal grapjes over maken terwijl je je van binnen verdrietig voelt, of je gaat iedere confrontatie uit de weg waardoor regelmatig je grenzen worden overschreden. Je onderdrukt daarmee je werkelijke behoeftes en gevoel. Onderdrukken van gevoel kan tot depressie leiden. (de-pressie).
Deze gedragingen gaan allemaal onbewust. Pas als je die oude pijn durft aan te kijken, kun je de strategie loslaten, omdat die niet meer nodig is. Wat we gaan doen is aan de ene kant het helen van de oude pijn en aan de andere kant zoeken naar je eigen krachten.
Om deze patronen te doorbreken moet je dus eerst bewust worden van je eigen strategieën. Dat is de eerste stap. Wanneer je weet wat jouw strategie is en waarom je deze gebruikt, gaan we onderzoeken hoe je het anders kunt doen. Welke mogelijkheden zijn er nog meer en welke past bij jou? Wat heb je nodig om het anders te doen? Tenslotte kun je steeds beter je oude strategie loslaten, waardoor er ruimte komt om bewuste keuzes te maken en niet vanuit een automatische strategie te reageren. Je hoeft niets meer te onderdrukken.
Kort gezegd: meer balans tussen draagkracht en draaglast.
EMDR kan daar een onderdeel van zijn. Ook zal het nodig zijn om andere technieken in te zetten zoals lichaams-, systemisch- en energetisch werk. In een traject komen al deze vormen aan bod.
